Agregat parnikowy, przewoźny PAC-1,8

Dodano dnia: 26/06/2019

Parowanie ziemniaków zwiększa wartość odżywczą paszy, a ilość użytej wody jest minimalna. Cała zaleta użycia parnika, polega na tym, że woda nie styka się z ziemniakami, które gotują się jedynie pod działaniem wydzielającej się gorącej pary.
Parnik służący do zmiękczania i zaparzania pasz objętościowych, wszedł w użycie już około 1808 roku w Anglii. W naszym kraju, w okresie międzywojennym, produkcją parników zajmowały się zakłady Cegielskiego oraz Zjednoczenie Fabryk Ventzki. Wkrótce Ventzki stał się jedynym dostawcą parników w kraju. W większych gospodarstwach o dużym zapotrzebowaniu na parowanie ziemniaków, instalowano stałe kolumny parnikowe, zaś później przewoźne.

Stała kolumna, składała się z paleniska, na którym osadzony był kocioł z armaturą. Para wytworzona w kotle dopływała rurociągiem do pojedynczych parników. Ogrzewa ona ziemniaki a skropliwszy się, spływała na ich dno, oczyszczając je z ziemi. Po zakończeniu procesu parowania wodę wypuszczano z kotła. Dzięki temu uparowane ziemniaki stawały się czyste i suche.
Ze względu na dużą ilość potrzebnej pary, parowanie przeprowadzano w ten sposób, że w jednych kotłach ziemniaki były parowana, zaś w innych następował ich załadunek. Dalszym rozwinięciem idei kolumny parnikowej, stały się przewoźne kolumny, które mogły obsługiwać kilka gospodarstw. Takie urządzenie zostało opracowane na początku lat pięćdziesiątych w Fabryce Sprzętu Rolniczego w Inowrocławiu.

Stała kolumna parnikowa PAK-3.

Początkowo była to stacjonarna kolumna typu PAK-3. Składała się ona z  kotła i trzech parników o pojemności 450l każdy, oraz wózka transportowego służącego do rozwożenia parników w obrębie gospodarstwa.

Zasypywanie, przesortowanych ziemniaków do parnika. Jak widać na zdjęciu parnik można było przemieszczać w obrębię gospodarstwa za pomocą dwukołowego wózka.

Jednakże wkrótce powstała kolumna parnikowa PAK-3A, wyposażona w dwie przyczepki, na stalowych kołach, służące do konnego transportu. Wydajność PAK-3/A wynosiła do 50q ziemniaków dziennie.

Przewoźna kolumna parnikowa PAK-3A z lat pięćdziesiątych. Od wersji stacjonarnej różniła się zastosowaniem wózków transportowych.

Około 1958 roku, przygotowano ulepszoną kolumnę PAK-3B, różniąca się w stosunku do PAK-3A, zastosowaniem czterokołowego podwozia typu ciągnikowego. Dwa lata później, pod potrzeby wielkotowarowych gospodarstw hodowlanych trzody chlewnej i zakładów tuczu przemysłowego, opracowano przewoźny agregat PAC-1,8 Cuiawia, o działaniu ciągłym. Zestaw ten umożliwiał płukanie, parowanie i gniecenie ziemniaków w procesie non-stop.

Przewoźna kolumna PAK-3B, była dostosowana do transportu ciągnikowego.

Działanie PAC-1,8, różniło się od sposobu działania kolumn typu PAK-3. Zamiast trzech parników, urządzenie wykorzystywało proces parowania o ruchu ciągłym. Ziemniaki z rusztu czyszczącego staczały się na pochylnię do wanny z wodą i dalej do pionowego podnośnika ślimakowego, gdzie następowało ich opłukanie. Przenośnik podawał je dalej do kotła parnikowego. Uparowane ziemniaki, stopniowo były wybierane z dolnej części kotła za pomocą ślimaka i podawane do gniotownika. Z którego następnie spadały rynną do zakiszenia lub na wózek transportowy.

Przewoźny agregat PAC-1,8 opracowany został na początku lat sześćdziesiątych. Płukanie, parowanie i gniecenie ziemniaków odbywało się w sposób ciągły. Prezentowany zestaw to eksponat Muzeum Narodowego w Szreniawie.

Podzespoły agregatu parnikowego PAC-1,8
1-ruszt zasypowy, 2-pochyknia wanny z wodą, 3-pionowy przenośnik ślimakowy, 4-parnik o pojemności 1000kg ziemniaków, 5- pochyły przenośnik ślimakowy, 6-gniotowik, 7- wysyp rynnowy, 8- kocioł parowy.

W kotle parowym mieściło się 400litrów wody. Do uparowania 1 tony ziemniaków potrzeba było około 35kg węgla.

Ukośny kształt parnika wymuszał stopniowe przesuwanie się ziemniaków w dół, które były wybierane z dolnej części kotła za pomocą ślimaka. Proces ten mógł odbywać się non stop.

Przenośnik pochyły wybierał ziemniaki z dolnej części kotła i podawał je do gniotownika.

Na końcu przenośnika pochyłego, w zasobniku znajdował się ślimak, przesuwający uparowane ziemniaki do gniotownika.

Poszczególne zespoły kolumny były napędzane silnikami elektrycznymi. Wydajność PAC-1,8 dochodziła do 1300-1400 kg/godzinę. Od 1971 roku, zmienione zostało oznaczenie początkowo na H-000, później zaś na H-000/1.W drugiej połowie lat osiemdziesiątych, urządzenie przeszło niewielką modernizację.

Zestaw H-000/2 posiadał, między innymi koło podporowe zamiast przedniej osi.

Zmieniono kształt kotła , którego pojemność wzrosła z 400 do 535 litrów. Natomiast przednia oś skrętna, zastąpiona została pojedynczym kołem podporowym, oraz sztywnym dyszlem. Agregat po tych modyfikacjach otrzymał oznaczenie H-000/2. Jego produkcja została zakończona około 1991 roku.

Rafał Mazur