Kopaczka ciągnikowa systemu Fergusona

Dodano dnia: 08/08/2019

W połowie XIX wieku, Szkot Hanson połączył wyorywacz ziemniaków z wirującą gwiazdą. Ta szybko obracająca się pionowo ustawiona gwiazda, posiadała ramiona o kształcie tępo zakończonych widełek. Maszyny tego typu dały początek kopaczce gwiazdowej. W kolejnych latach konstruktorzy wdrażali różne kształty lemieszy oraz rozmaite systemy łap rozbijających.

Maszyna Rawsona z poziomą gwiazdą.
1- stalowe pręty rusztu; 2- tarcza; 3- lemiesz wyorujący; 4- wąsy oddzielające łęciny; 5- przekładnia napędzająca, 6- wał napędowy, 7- przekładnia stożkowa gwiazdy; 8- wał gwiazdy; 9- regulacja ustawienia gwiazdy względem lemiesza.

Z kolei w 1885r Rawson i Corning zbudowali kopaczkę z poziomym ustawieniem gwiazdy, która znajdowała się za lemieszem. Palce gwiazdy stanowiły jednocześnie pewien rodzaj rusztu, wykonany z zagiętych drutów. Podcięta redlina dostawała się na jego powierzchnię, który obracając, przesiewał ziemię, zaś bulwy odrzucał na bok.

Wielu innych producentów, jak Grimme, dostarczało dwugwiazdowe maszyny. Tu ażurowa gwiazda była ustawiona pod kątem prostym, ale zasada działania była identyczna jak na przykład w maszynie Fergusona.

Jednak ten typ maszyny sprawdzał się jedynie na glebach sypkich, dlatego pomysł wkrótce zarzucono, choć później znalazł on swoje miejsce w maszynach do zbioru buraków.

Przekładnie w kopaczce Fergusona pracowały w kąpieli olejowej. Osie napędowe pozostawały zamknięte w osłonach rurowych, pełniących jednocześnie rolę szkieletu nośnego. Całość była niezwykle trwała i niezawodna.

W latach czterdziestych Ferguson w zestawie urządzeń dedykowanych dla swojego ciągnika, produkował zawieszaną kopaczkę z podwójnym układem gwiazd. Maszyna ta nie dość, że była lekka to posiadała inne zalety przewyższając kopaczki konne. Napęd realizowany był od wałka odbioru mocy. Całość pozbawiona ciężkiego podwozia i przekładni, sprawiała wrażenie dość lekkiego.

Widok kopaczki zamontowanej na ciągniku. Na rysunku pokazany jest kierunek obrotu gwiazd względem siebie:
1- gwiazda, 2- lemiesz , 3- gwiazda pozioma- ruchomy ruszt.

Zaletą dwugwiazdowej kopaczki było to, że pracowała ona na zapas. Można powiedzieć, że jej sposób działania łączył w sobie dwie maszyny. Tradycyjną kopaczkę gwiazdową oraz poziomą gwiazdę zastosowaną przez Rawsona z 1885r.

Gwiazda kopiąca składała się z tarczy przypominającej talerz, do którego przymocowano parami pręty. Łącznie było ich 12 sztuk.

Jak zatem działała maszyna Fergusona? Podczas ruchu, palce gwiazdy kopiącej rozdrabniały podciętą redlinę, podając ziemię wraz z bulwami ziemniaczanymi pod działanie gwiazdy poziomej. Obrotowy ruszt, jaki tworzyła druga gwiazda przesiewał ziemię, natomiast ziemniaki zostawały wydzielone i ułożone na powierzchni pola stosunkowo wąskim pasem.  Takie ułożenie nie tylko ułatwiało i przyśpieszało zbiór, ale pozwalało na zbieranie niezależnie od tego czy kopaczka pracuje, czy tez skończyła swą pracę.

Rafał Mazur