Rodzinne pamiątki cz. I

Dodano dnia: 24/09/2009

W każdym domu zachowały się z pewnością jakieś ślady dawnych czasów. Czasami jednak nie mamy ochoty wędrować po strychach w poszukiwaniu zakurzonych skrzyń, zawilgoconych papierów czy zardzewiałych „klamotów”. Chciałbym na swoim przykładzie zachęcić Was do zwiedzania, szukania i słuchania opowieści ojców czy dziadków. A może macie gdzieś w kartonie coś ciekawego, dokumentującego historię? Naprawdę warto…

Stare ciągniki i maszyny stały się moim hobby za sprawą mojego taty. To On od małego rysował mi traktory i maszyny rolnicze, opowiadał o dudniących Ursusach i klekoczących Zetorach, które oglądał i poznawał będąc smykiem, a w późniejszym czasie także posiadał i użytkował. Historie te słyszałem wielokrotnie, a mimo to za każdym razem były jednakowo ciekawe. I tak tato zaszczepił we mnie zamiłowanie do tego sprzętu. Sam przez wiele lat gromadził różne dokumenty i pamiątki – niektóre z nich zachowały się do dziś u nas i chciałbym je Wam przedstawić. Na początek przyjrzyjmy się starym dokumentom, dzięki którym znane są np. ceny części do Ursusa C328 czy IMT 579 w latach 80.

Nie trudno się domyśleć, że najciekawsze dla mnie są dokumenty dotyczące Zetorów 25. Zachowało się kilka faktur z 1981 roku, kiedy mój tato remontował ciągnik swojego ojca. Na ich podstawie sporządziłem cennik niektórych części:

Zetor 25K:

1. Koło – 105 zł (nie wiadomo niestety, czy chodzi o przednie czy o tylne i o jaki rozmiar)
2. Oś przednia – 210 zł
3. Usztywnienie osi – 13,50 zł

Zetor 25:

1. Pokrywa przednia korpusu – 29,50 zł
2. Pokrywa tylna korpusu silnika – 101 zł
3. Uszczelka – 100 zł
4. Dźwignia – 46 zł
5. Zwrotnica – 138 zł
6. Zawór – 84 zł
7. Tuleja – 400 zł
8. Piasta tylna („gwiazda”) – 360 zł
9. Obręcz koła tylnego – 144 zł

Udało się też uratować ciekawe podanie z dnia 27 września 1980 roku, rozpatrzone pozytywnie:

„Proszę uprzejmie o zezwolenie na pomalowanie maski silnika oraz błotników tylnych do ciągnika Zetor 25A.”

W ówczesnym systemie, jeśli już coś udało się załatwić, to tylko pisząc uprzednio masę podań.

Słynące z części do Zetorów miejsce… Agroma Szczypiorno.

Idąc dalej napotkałem się na fakturę wystawioną przez POM Oborniki Śląskie na sumę 4420 zł (w tym koszty zakupu 4% – 170 zł) za skrzynię do Ursusa C328.

Rok później oś przednia resorowana do Ursusa C4011 kosztowała 7992 zł, w tym koszty zakupu wzrosły do 8% i wynosiły 592 zł.
Jeśli chodzi o maszyny rolnicze to wał strunowy U-618 kosztował w 1981 roku 2900 zł, a kultywator U-417/1 – 8900 zł. Dwa lata później za brony U-212 trzeba było zapłacić 13900 zł.

Najwięcej pamiątek udało się zgromadzić po ciągniku IMT-579. Począwszy od podania z prośbą o wypożyczenie, poprzez umowę kupna sprzedaży i protokół przekazania, zaświadczenia z przeglądów technicznych, faktury zakupu części, aż po dowody wpłaty OC. Ciekawostką jest uzasadnienie na podaniu o wynajem ciągnika do orki:

„Podanie motywuje tym, że posiadam gospodarstwo wraz z polem niezaoranym, a SKR nie wynajmuje ciągników i świadczy usługami, gdyż nie mają oleju silnikowego i nie sprawny ciągnik.”

W dzisiejszych czasach brak oleju silnikowego brzmi absurdalnie, ale w owym czasie (rok 1981) w SKRach na naszym terenie bywało z nim różnie.

IMT 579 to jugosłowiański ciągnik produkowany na licencji Massey Ferguson. W roku 1983 został sprzedany za cenę 190 000 zł. Przegląd techniczny kosztował 470 zł, a komplet przyrządów do napraw – 3960 zł. Stawki OC na przełomie lat 1983-89 wahały się od 600 do 3300 zł.

Mam nadzieję, że zachęciłem Was choć trochę do zainteresowania się historią, w szczególności starego sprzętu rolniczego, który kiedyś był w rękach waszej rodziny. Ratujmy to co jeszcze zostało.
W kolejnej części przedstawię inne pamiątki, które udało się odnaleźć i zachować w moich skromnych zbiorach.

Paweł Rychter