XI Bieszczadzka Rajza
V Zlot Starych Ciągników i Samochodów w Krakowie
XI Bieszczadzka Rajza V Zlot Starych Ciągników i Samochodów w Krakowie
XI Bieszczadzka Rajza
VII Zlot Ciągników Zabytkowych Old Rol
VII Zlot Ciągników Zabytkowych Old Rol
VII Zlot Ciągników Zabytkowych Old Rol
VII Zlot Ciągników Zabytkowych Old Rol
Rajd Koguta Oława – Piwniczna Zdrój
Rajd Koguta Oława – Piwniczna Zdrój
Rajd Koguta Oława – Piwniczna Zdrój
Rajd Koguta Oława – Piwniczna Zdrój
Rajd Koguta Oława – Piwniczna Zdrój
XVII Zlot i Wystawa Starych Ciągników i Maszyn Rolniczych
Rajd Koguta Oława – Piwniczna Zdrój XVII Zlot i Wystawa Starych Ciągników i Maszyn Rolniczych
XVII Zlot i Wystawa Starych Ciągników i Maszyn Rolniczych
XVII Zlot i Wystawa Starych Ciągników i Maszyn Rolniczych
Traktorem nad Bałtyk Festiwal Moto Rock
Traktorem nad Bałtyk Festiwal Moto Rock
Traktorem nad Bałtyk Festiwal Moto Rock
Zlot Starych Traktorów na Mazowszu
Traktorem nad Bałtyk Festiwal Moto Rock Hażlach Traktor Power 45. Dni Otwartych Drzwi ŚODR Zlot Starych Traktorów na Mazowszu
Traktorem nad Bałtyk Festiwal Moto Rock
Zlot Starych Traktorów na Mazowszu
Traktorem nad Bałtyk Festiwal Moto Rock Hażlach Traktor Power 45. Dni Otwartych Drzwi ŚODR Zlot Starych Traktorów na Mazowszu
Dodano dnia: 06/04/2021
30 grudnia 1963 roku w Wołgogradzkiej Fabryce Traktorów (WgTZ) rozpoczęła się masowa produkcja seryjna ciągnika DT-75. Jest to ciągnik rolniczy gąsienicowy 3 klasy ogólnego przeznaczenia i zastąpił nie mniej znanego DT-54, a dokładniej jego zmodernizowaną wersję DT-54A.
Ciągnik gąsienicowy DT-54.
Prace nad nowym ciągnikiem, który miał zastąpić DT-54, rozpoczęły się w połowie lat pięćdziesiątych, niedługo po rozpoczęciu produkcji DT-54. Eksperymentalnymi poprzednikami DT-75 były lekkie ciągniki DT-56 w klasycznej konfiguracji oraz DT-61, jako traktor o konstrukcji zwartej.
Ciągnik doświadczalny DT-61.
Z obu ciągników preferowano DT-56, jednak przeprowadzone na nim próby uwypukliły potrzebę dalszego zwiększenia zarówno mocy i wagi, aby poprawić efektywność ekonomiczną i zapewnić wymaganą wytrzymałość i trwałość podczas pracy z większymi prędkościami.
Ciągnik doświadczalny DT-56.
Do DT-75, w porównaniu do swojego poprzednika DT-56, wprowadzono wiele innowacji takich jak:
– silnik wysokoprężny SMD-14 zakładu w Charkowie o większej mocy i wyższych obrotach znamionowych, zarazem lżejszy i bardziej ekonomiczny, posiadał dwustopniowy rozruch (za rozruch silnika, podobnie jak w DT-54, odpowiadał dwusuwowy benzynowy silnik rozruchowy, który z kolei był uruchamiany rozrusznikiem elektrycznym, jednocześnie zachowując możliwość uruchamiania silnika rozruchowego ręcznie za pomocą ciągniętej linki
– zwiększona prędkość poruszania się ciągnika
– wprowadzona mocniejsza spawana rama
– zredukowany rozstaw gąsienic do 1330 mm, co pozwala na lepszą agregację z narzędziami, przede wszystkim z pługiem zawieszanym czterokorpusowym i lepsze dopasowanie do wszystkich głównych rozstawów rzędów upraw rzędowych stosowanych w Związku Radzieckim (szerokości 45, 60, 70 i 90 cm);
– wygodniejsza kabina typu samochodowego wyposażona w wycieraczkę, w wentylator, nagrzewnicę wykorzystującą ciepłe powietrze pochodzące z chłodnicy
Głównym projektantem ciągnika DT-75 był M. A. Sharov. Przed rozpoczęciem jego masowej produkcji przygotowano kilka partii pilotażowych DT-75, które wysłano do szeroko zakrojonych testów eksploatacyjnych na polach Wołgogradu, Woroneża, Kirowogradu, obwodów Rostowa, Saratowa i Stawropola.
Model przedprodukcyjny ciągnika DT-75.
W okresie od sierpnia do grudnia 1963 roku ciągnik DT-54V stanowił model przejściowy między DT-54A a DT-75. Charakteryzował się silnikiem, kabiną i elementami maski z nowego ciągnika. Wprowadzenie przejściowego modelu umożliwiło przyspieszenie technologicznego przygotowania i wprowadzenia produkcji DT-75 bez zatrzymywania linii montażowej.
Ciągnik DT-54V – wersja przejściowa ze skrzynią biegów i układem jezdnym z DT-54A, ale z silnikiem wysokoprężnym i kabiną z nowego ciągnika DT-75.
Pierwszy seryjny DT-75 zjeżdżający z głównej linii montażowej Wołgogradzkiej Fabryki Traktorów – 30 grudnia 1963 roku.
Ciągnik DT-75 z pierwszych lat produkcji (1963-1967).
W trakcie produkcji ciągnik DT-75 był stale ulepszany i modernizowany. Na przykład już w pierwszych latach produkcji wprowadzono elastyczne zawieszenie silnika i wzmocnione pasy hamulca układu skrętnego. W 1967 roku do ciągnika obok montowanego silnika SMD-14 wprowadzono silnik A-41 o większej pojemności i mocy 90 KM. Ciągnik z tym silnikiem został przetestowany pod oznaczeniem DT-90 i wszedł do produkcji pod oznaczeniem DT-75M. Konstruktorzy fabryki doszli do wniosku, że do zamontowania nowego silnika konieczne jest wydłużenie ramy ciągnika. W efekcie ramę wydłużono o 130 mm i przyjęto jako zunifikowaną dla obu modeli tych silników.
Ciągnik DT-75M z silnikiem A-41 produkowany od 1967 roku równolegle z DT-75.
Wprowadzono zunifikowaną z ciągnikiem Charkow T-74 gąsienicę o bardziej wytrzymałych ogniwach, która miała lepszą przyczepność, zwłaszcza na zboczach i śliskim podłożu. Charkowscy konstruktorzy wkrótce w swoim silniku wysokoprężnym, który otrzymał oznaczenie SMD-14NG, wprowadzili bezpośredni wtrysk paliwa zwiększając jego moc do 80 KM.
Mniej więcej w tym samym czasie wprowadzono nożne sterowanie głównego sprzęgła oraz prostszy i bardziej bezawaryjny zależny WOM. Ciągniki DT-75 i DT-75M zaczęto wyposażać na zamówienie klientów w reduktor zwany „pełzaczem”, zapewniający niskie prędkości technologiczne (0,33 – 4,74 km/h), które są niezbędne przy pracy z niektórymi maszynami oraz w tak zwany obecnie „rewers” pozwalający na pracę w dostępnych zakresach prędkości również do tyłu. Był on w szczególności przydatny w ciągniku przy pracy z przednią łyżką spychacza.
Ciągnik ogólnego przeznaczenia DT-75 posłużył jako podstawa do stworzenia całej rodziny zmodyfikowanych ciągników do wykonywania różnych zadań. W 1969 roku rozpoczęto produkcję ciągnika bagiennego DT-75B, który wyróżniał się zwiększonym rozstawem gąsienic do 1570 mm, zwiększoną szerokością ogniw gąsienicy z 390 do 670 mm i montowaną osłoną chłodnicy. Wprowadzono też urządzenie do podnoszenia i opuszczania kół prowadzących. Tak zmodyfikowany ciągnik generował nacisk na podłoże wielkości 23 kPa (0,24 kG/cm2). Ciągnik znalazł szerokie zastosowanie podczas prac na glebach o małej nośności, zarówno w rolnictwie, jak i w innych gałęziach przemysłu, zwłaszcza przy wydobyciu torfu.
Ciągniki DT-75B na linii montażowej.
W latach 1972 – 1976 produkowano ciągnik DT-75K przystosowany do pracy na stromych zboczach. Miał podwozie zunifikowane z ciągnikiem DT-75B z wyjątkiem gąsienicy o szerokości 390 mm i wzmocnionymi amortyzatorami kół prowadzących. Posiadał obrotową kolumnę sterującą oraz dwa siedziska ustawione z dwóch stron dużej kabiny, wysięgnik zabezpieczający przed przewróceniem montowany po prawej stronie ciągnika oraz trójpunktowy układ zawieszenia narzędzi zamontowany zarówno z tyłu jak i z przodu ciągnika. DT-75K był przeznaczony do wykonywania prac rolniczych na zboczach ruchem wahadłowym bez wykonywania uwroci.
Ciągnik do pracy na stromych zboczach DT-75K.
Od połowy lat 70-tych ciągniki z rodziny DT-75 zaczęły być wyposażone w indywidualne amortyzowane siedzenie, regulowane w zależności od wagi i wzrostu kierowcy ciągnika. Wymusiło to zwiększenie wysokości kabiny. Od tego momentu w kabinie dach stał się bardziej wypukły.
Produkcja DT-75 rosła z roku na rok i osiągnęła maksimum w WgTZ w 1978 roku, kiedy to z 2 głównych linii zjechało ok. 84 tys. egzemplarzy wszystkich ówczesnych wersji ciągnika DT-75.
W 1979 roku konstrukcja ciągników DT-75 została znacznie zmodyfikowana. Wprowadzono nową, wygodniejszą asymetrycznie przesuniętą w prawo, prostokątną kabinę i odpowiadającą jej maskę. Nowa kabina zapewniała znacznie lepszą widoczność na gąsienice i współpracujące narzędzia. Kierowca ciągnika nie musiał przyjmować niewygodnej pozycji podczas pracy, pochylając się w prawo. Oprócz resorowanego regulowanego fotela kierowcy ciągnika, kabina została wyposażona w układ wentylacyjny, nagrzewnicę powietrza, elektryczną wycieraczkę oraz spryskiwacz szyby przedniej. Poza tym kabina dobrze tłumiła hałas i wibracje. Uruchomienie silnika wysokoprężnego stało się możliwe ze stanowiska kierowcy, a do układu sterowania sprzęgła wprowadzono wspomaganie hydrauliczne.
Traktor gąsienicowy DT-75W z nowym typem kabiny.
Ciągnik z nową nadbudową i silnikiem wysokoprężnym SMD-14NG otrzymał oznaczenie DT-75W, jego modyfikacja błotna – DT-75BW, a ciągnik z silnikiem A-41 – DT-75MW. Użytkownicy żartobliwie nazywali tą wersję ciągnika „listonoszem” ze względu na bak znajdujący się z boku kabiny przypominający torbę pocztową.
Traktor DT-75BW.
We wczesnych latach 90-tych ciągniki z WgTZ zaczęto wyposażać w turbodoładowane silniki wysokoprężne o mocy 95 KM Charków SMD-18N i Barnauł D-440-22 (potem jego moc podniesiono do 110KM). Maszyny wyposażone w te silniki dostały odpowiednio oznaczenia DT-75N i DT-75D. Ciągnik DT-75D był wyposażany też w 90-konny silnik A-41WSI.
W drugiej połowie lat 90-tych ciągnik DT-75RM posiadał silnik RM-80 o mocy 80 KM. W tym samym czasie wyprodukowano krótkie serie ciągników z 6-cylindrowymi rzędowymi silnikami wysokoprężnymi: DT-75L z silnikiem D-260 i DT-75MD ze słowackim silnikiem Z8604.10.
W połowie lat 90-tych opracowano również odmianę ciągnika do upraw międzyrzędowych o oznaczeniu DT-75NP. Produkowany był w małych ilościach na zamówienie klientów. Charakteryzował się wąską gąsienica szerokości 240mm i konstrukcją zapewniającą większy prześwit oraz zmienny rozstaw gąsienic.
Traktor DT-75NP do upraw międzyrzędowych.
Powstał też ciągnik DT-75DT, który był uproszczoną wersją ciągnika DT-75BW wyposażoną w silnik oparty na konstrukcji A-41. Wersja D-75 była stosowana przy budowie dróg a DT-75BR była dostosowana do uprawy ryżu.
Na bazie DT-75W powstał traktor DT-75S (po późniejszych modyfikacja DT-175M „Volgar”), w którym poza zmianami układu napędowego i wzmocnieniem układu jezdnego, wprowadzony silnik SMD-66 o mocy maszyny 170KM.
Traktor DT-75S, który potem był produkowany pod oznaczeniem DT-175M „VOŁGAR”.
W międzyczasie od 1968 roku ciągnik DT-75M był produkowany również w Pawłodarskiej Fabryce Traktorów (PTZ). Produkcja najpierw odbywała się pod tym samym oznaczeniem lecz z dodatkową nazwą własną „Kazachstan” umieszczaną na bokach pokrywy silnika oraz w charakterystycznym niebieskim kolorze. Maksymalna roczna produkcja ciągnika DT-75M w PTZ osiągnęła 55 tysięcy sztuk. Następnie w 1986 roku wprowadzono własną modyfikację ciągnika pod oznaczaniem DT-75ML z wprowadzoną nową autorską konstrukcją kabiny i pokrywy silnika. Wprowadzono potem jeszcze wersję przemysłową ciągnika o oznaczeniu T-90P produkowaną w latach 1989-1998, a jego dotychczasową rolniczą wersję zaczęto oznaczać jako DT-75T. We wczesnych latach 90-tych wprowadzono jeszcze do produkcji opracowaną w Pawłodarze kołową wersję ciągnika DT-75ML z sinikiem o mocy 170KM, która wyjeżdżała z fabryki pod oznaczeniem DT-75MLK.
Traktor DT-75M „Kazachstan” z Pawłodarskiej Fabryki Traktorów.
Traktor DT-75ML „Kazachstan” z Pawłodarskiej Fabryki Traktorów.
Kołowy ciągnik DT-75MLK z Pawłodarskiej Fabryki Traktorów.
Ciągniki DT-75 były produkowane aż do 2009 roku, czyli przez 46 lat od momentu rozpoczęcia produkcji, a to zaowocowało powstaniem ponad 2 mln 740 tys. egzemplarzy tego ciągnika.
Przyjęło się, że następcą ciągnika DT-75 była jego zmodernizowana wersja VT-90, która potem po wprowadzeniu kolejnych zmian funkcjonalnych i stylistycznych otrzymała nazwę Agromash-90TG.
Paweł Tarczyński
~Claas
Artykuł opracowany w oparciu o tekst:
В. В. Косенко, Знаменитый трактор-долгожитель ДТ-75 (W. W. Kosenko, Słynny długowieczny ciągnik DT-75) http://www.techstory.ru/fin/85_dt75_2018.htm
oraz inne źródła